C dilinin tarixi
Unix əməliyyat sistemi ilə C proqramlaşdırma dili bir-biri ilə əlaqəlidir. Hər ikisinin tarixi 70–ci illərdən başlayır. AT&T Bell laboratoriyasında işləyən Ken Thompson oyun proqramı yazmaq istəyir. O, bu proqramı PDP-7 maşınında yazmaq istəyirdi. Lakin onun əməliyyatlar sistemi xoşuna gəlmədi. O, MULtics sisteminin sadələşdirilmiş və dəyişdirilmiş versiyasını yazmağa qərar verdi. Daha sonra isə, Dennis Ritchie və Brain Kernighan da ona qoşuldu.
Unix və C–nin tarixində bu 3 nəfər böyük rol oynadı. Əvvəlcə Thompson BCPL dilindən istifadə edərək, B dilini yaratdı. Bundan sonra isə, Ritchie Unix-i daha asan yazmaq üçün C dilini yaratdı. 1973-cü ildə C-dən istifadə edərək, Unix-i yenidən yazdılar və bu işlərinə görə, 1983-cü ildə ACM-in Turing mükafatını aldılar. O vaxtdan C dili çox dəyişməyib. 1988-ci ildə isə, ANSI C dilinin standartlarını müəyyən etdi. Sonralar isə, sistem və tətbiqi proqramçılar arasında olduqca məşhur olmuşdur.
C dilinin sintaksisi proqramın qısaldılmasını təmin edir, kompilyator isə, effektiv obyekt kod generasiya etmək xüsusiyyətinə malikdir. C dilinin ən əsas xüsusiyyətlərindən biri, ifadələr və operatorlar arasındakı fərqin tarazlaşdırılmasıdır ki, bu da onu funksional proqramlaşdırmaya yaxınlaşdırır.
Xüsusi ifadələrdən operator kimi istifadə etmək olar. Dilin sintaksisi proqramlaşdırmanı və tərtib olunmuş proqramın mənimsənilməsini çətinləşdirir.
1. C dilinin sintaksisi C++, JAVA, PHP dillərinin sintaksisi ilə eynidir. Bu, C dilini bilməklə digərlərinə keçməni xeyli asanlaşdırır.
2. C dilində yazılan proqramlar çox sürətli və təhlükəsiz olduğundan, ciddi proyektlər əsasən, bu dildə yaradılır. Buraya əməliyyatlar sistemləri, Google axtarış sistemi və bir çox proqramları aid etmək olar. Bu siyahını istənilən qədər uzatmaq olar.
Lakin C dilinin bu günkü gündə rolunu anlamaq üçün bütün Unix tipli əməliyyatlar anlayışına nəzər salmaq kifayətdir.
Unix tipli əməliyyatlar sistemlərinin dəqiq siyahısını vermək mümkün deyil. FreeBSD, OpenBSD, Solaris və xakerlərin sevimlisi GNU/Linux sistemlərini bu siyahının parlaq nümunələri kimi misal göstərmək olar.
Unix anlayışına müəyyən qədər aydınlıq gətirdik, indi isə, əməliyyat sisteminin nə demək olduğunu baxaq.
Əməliyyatlar sistemi sadəcə və sadəcə müəyyən qrup proqramlar yığınıdır. Buraya müxtəlif server proqramları - webserver (Apache...), File server (FTP server...), məlumatlar bazası proqramları (Oracle, MySQL...), kompilyator, assembler, linker proqramları (proqram tərtib etmək üçün), mətn redaktorları, shell proqramları (digər proqramları yükləmək və icra etmək üçün), arxiv proqramları (tar, gzip... - faylların həcmini kiçiltmək üçün), 100-lərlə, 1000-lərlə digər proqramlar və əlbəttə ki, ən əsası, nüvə (kernel) proqramı daxildir. Təsəvvür edin, bu qədər proqramın hamısı C dilində yazılıb.